«ДЬИКТИ ХОНУУ».
Оонньуу гуманитарнай оскуола 7 кылааһын оҕолорун икки ардыларыгар ыытылынна. Оонньууну иилээн-саҕалаан оҕо библиотекатын библиотекаря Иванова Варвара Ивановна ыытта.
Ыытыллар миэстэтэ: оҕо библиотеката,ааҕар саала.
Оформление: кинигэ быыстапката, сахалыы чаппараахтар, былыргы өбүгэлэрбит туттар иһиттэрэ-хомуостара: чорооннор,чабычах, кытыйа, матааччах, саха балаҕана – макет, сувенирнай сэргэ.
Быыстапка: «Эн төрөөбүт сахан тылын төһө билэҕин?»
«Хайа да омук сайдарыгар, үрдээн-үүнэн тахсарыгар ханна даҕаны кирилиэһин маҥнайгы үктэлэ буолара – норуот ырыата,норуот олоҥхото».
Оборудование: табло, «Дьикти хонуу» барабаана.
Оонньуу быраабылата: 3 турдаах, финаллаах уонна супер ооньуулаах, тур аайы
үстүү оонньооччу.
ЫЫТААЧЧЫ: Үтүө күнүнэн, күндү оҕолор, ыҥырыылаах ыалдьыттар!
Бүгүҥҥү биһиги оонньуубут ананар саха тылыгар, биһиги өбүгэлэрбит үйэлэр тухары мунньубут баайдарын төһө билэргитин бэрэбиэркэлээн көрүөхпүт.
Аан бастатан туран мин бастакы кыттааччыларбын ыҥыртыам этэ: Аня Алексеева, Оля Игнатьева, Илья Жирков.
Тахсыбыт бастакы кыттааччыларбытыгар баҕарыам этэ кыайыыны.
1 тур сорудаҕа маннык: таблоҕа алта буукубалаах тыл баар. Сорудаҕа: Биһиги өбүгэлэрбит суораты, тары, сүөгэй уутун оргуйбут тымныы ууга булкуйан ытыйан аһыы амтаннаах утах оҥостоллоро, ол утах аата.
/ ымдаан /
ЫЫТААЧЧЫ: 1 тур кыайыылааҕынан Алексеева Аня буолла. Аняҕа бириис туттарыллар, атыттарга кыайыыга дьулуурдарын иһин өйдөбүнньүк бэлэх. Санаабытын түһэримэҥ, аны да биьиги оонньууларбытыгар кыттар буолун.
МУЗЫКАЛЬНАЙ ТОХТОБУЛ: ЫРЫА.
ЫЫТААЧЧЫ: Сүрдээх кыраһыабай, киһи санаатын көтөҕөр ырыа кэнниттэн 2–с турбутун саҕалыыбыт.
2 тур оонньуутугар ыйытыам этэ Сосина Алесяны, Дьячковская Ираны, Осипов Алигы.
Өссө бирдэ үтүө күнүнэн, Аан бастаан барабааммытын эргитиэхпит иннинэ мин кыттааччыларбыттан манныгы ыйытыам этэ: «Эдэртэн эйэтин,кырдьаҕастан алгыьын ыл», – диэн саха өһүн хоһооно баар. Бу өс хоһоон бэрт дириҥ өйдөбүллээх, бу суолтатын эһиги хайдах быһаарыаххытын сөбүй? Олох кылгастык, судургутук.
АЛЕСЯ: эдэр киһи эйэҕэһэ, сырдык ырата, ыраас суобаһа.
ИРА : кырдьаҕас киһи бэйэтин олохтон мунньуммут баай опытын, кэрэ кэскилин аламаҕай алгыһын, сүбэтин-аматын эдэрдэргэ, ыччаттарга биэриитэ буолар.
Атак: эдэр уонна аҕа саастаах дьоннор сыһыаннаһыыларыгар, кинилэр бэйэ-бэйэлэрин киһи быһыытынан ытыктаһалларыгар бу өс хоһооно үчүгэйгэ, кэрэҕэ эрэ үөрэтэр, угуйар, умсугутар.
ЫТААЧЧЫ: Кыттааччыларбыт толору эппиэти биэрдилэр. Бу кинилэргэ 2 турга бэлэмнэнэр разминкалара буолла. Аны билигин 2 тур сорудаҕа. Болҕойон истэбит. Урут техника дэлэйэ илигинэ оҕуьу көлөнөр көлө, миинэр миҥэ быһыытынан хаһаайыстыбаҕа киэҥник тутталларын билэбит. Сорох сирдэргэ билигин да туһаналлар. 0ҕус муннугар кэтэрдиллэр тиэрбэс тутаах.
/чурумчу/
Бу турга кыайыылааҕынан Алик таҕыста.
ҮҤКҮҮ ТОХТОБУЛА: ЧОРООННООХ ҮҤКҮҮ.
ЫТААЧЧЫ: Аны билигин көрөөччүлэри кытта оонньуу.
Таблоҕа 6 буукубалаах тыл боппуруоһа маннык: тирииттэн оҥоһуллар ат айанын салайан биэрэр үүн быата туох диэн ааттанарый?
/ тэһиин /
ЫЫТААЧЧЫ: Сөптөөх эппиэти биэрэн биһиги кыайыылаахпытынан Сосина Шура таҕыста. Киниэхэ биһиги сэмэй бэлэхпитин туттарабыт. 3-с турбутун саҕалыырбытын көҥүллээн.Оонньууга ыҥырабын: Крылова Алланы, Куличкина Аляны, Петров Владигы. Сорудахпыт маннык: тирииттэн оҥоьуллар сахалар былыргы музыкальнай тэриллэрэ.
/ дүҥүр /
ЫЫТААЧЧЫ: кыайыылааҕынан бу турга таҕыста Петров Владик.
Оонньуубут түмүктэнэрэ чугаһаатар чугаһаан иһэр. Онтон билигин финалга чулуулартан чулуулар күөн көрсүһүөхтэрэ. Финалга ыҥырыам этэ /музыка тыаһыыр / Алексеева Аняны, Осипов Алигы уонна Петров Владигы.
Финал сорудаҕа: чардынан, талаҕынан өрөн эбэтэр туоһунан тигэн оҥоһуллубут түөрт муннуктуу туос иһит, балыксыттар тутталлар.
/ тымтай /
ЫЫТААЧЧЫ: Биһиэхэ финалга таҕыста Осипов Алик муударайтан муударай, өйдөөхтөн өйдөөх биһиги кыттааччыбыт. Кинини биһиги ис сүрэхпититтэн эҕэрдэлиибит уонна супер оонньууга кыттарыгар ыҥырабыт.
Супер оонньуу сорудаҕа: саха норуотун героическай эпоһа.
/олоҥхо /
ЫЫТААЧЧЫ: Мантан 2 буукубаны астарабыт уонна толкуйдууругар 1 мүнүүтэ биэрэбит.
Манан биһиги оонньуубут түмүктэнэр. Барыгытыгар барҕа махтал, нөрүөн-нөргүй буолуохтун.
ТУҺАНЫЛЛЫБЫТ ЛИТЕРАТУРА:
- Саха фольклора.
- М.А.Черосов «Эн төрөөбүт норуотун былыргытын билэҕин дуо?»
- Сахалыы кылгас быһаарыылаах тылдьыт.
Мегино – Кангаласская ЦБС, с. Майа, 2000 год